NOORD tot NOORD OOST (4)

“Weet jij hoe laat de trein naar Auschwitz morgen gaat?”.We zijn bezig om de dag te plannen. De vraag, eenmaal uitgesproken, blijft in de lucht hangen. Hij schuurt in mijn binnenste. We hebben het er samen over en vragen ons af wat ons drijft. Wat maakt dat we dit willen doen? Is het nieuwsgierigheid? Nee, dat speelt voor ons beiden geen rol. De feitelijkheden, beelden en verhalen kennen we. Mijn motief is dat ik wil ervaren hoe het is. Nu voelt Auschwitz als iets wat ver van me af staat, iets dat ik “weet” maar emotioneel weinig verbinding mee heb. Ik wil er meer gevoel bij krijgen.

Als we vertrekken staat de zon hoog aan een wolkenloze hemel. Het is al behoorlijk warm. De afstand naar Oswiezcim is 70 km. De trein doet er één uur en drie kwartier over. Ondertussen loopt de temperatuur op. Vanaf het station tot aan de poort van het KZ Lager is het twee kilometer lopen. We zoeken zoveel mogelijk de schaduw en vinden vlak bij de ingang een op grote groepen ingestelde restauratie, waar we dankbaar gebruik van maken.
Dan wandelen we het terrein op. Het ziet er nog net zo uit als toen en het maakt een sombere indruk op me. Het is informatief en op sommige plaatsen gruwelijk.

Na Auschwitz gaan we naar Birkenau dat drie kilometer verder ligt. Op de aankomstplaats van de trein, waar de mensen gesorteerd werden voor dwangarbeid of de gaskamer, kan ik me inleven in de angst, de radeloosheid en het immense verdriet. De weidsheid, de massaliteit, het mechanische en technische maakt het onbevattelijk en verschrikkelijk.
We lopen in stilte de weg naar de gaskamers en de internationale gedenkplaats. Ik hoor er vogels fluiten, zie hoe wilde bloemen welig bloeien en realiseer me hoe deze ervaring kan bijdragen aan een liefdevoller samenleven.

’s Avonds praten we na over onze ervaring en onze belangrijkste criteria: rechtvaardigheid en leven. Welke komt bovenaan. M. is heel beslist. Rechtvaardigheid staat nummer één. Ik ben er voor mezelf niet zo zeker over en houdt het er voorlopig op dat ik leven het belangrijkste vind.